Kaalamang nukleyar sa Russia at Iran kapahamakan ang dulot sa buhay ng mga siyentipiko

Ayon sa Global Watch | 2025-07-25

Ang pinakamahuhusay na isipan sa missile at nuclear science ay nagiging mga biktima—hindi lamang sa digmaan kundi sa mas malalim na sistematikong pagbagsak sa loob ng mga scientific community sa Russia at Iran.

Inilalantad ng Global Watch kung paanong ang mga pamamaslang, paglilinis sa loob ng bansa, at pagkaubos ng matatalino’t may kakayahan (brain drain) ay binago ang mga prestihiyosong programang pang-akademya at pangsandatahan, at ginawang mga bitag at isinapanganib ang sinumang sumasali rito.

Para sa mga estudyante ng engineering, dating mananaliksik, at mga tagapagpatupad ng polisiya, ito ay isang babalang ang paghahangad ng makabagong kadalubhasaan sa armas sa ilalim ng mga awtoritaryong rehimen ay lalong nangangahulugan ng pagsasapalaran ng iyong karera, kalayaan, o kahit buhay.

Sa Iran, ang misteryosong pagkamatay ng physicist na si Ardeshir Hosseinpour noong 2007 ang simula ng isang nakamamatay na pattern. Bagaman sinabi ng Iran na sanhi ito ng pagkalason sa gas, maraming naniniwala na bahagi ito ng kampanyang lihim na pamamaslang ng mga nuclear scientist ng Iran.

Mula 2010 hanggang 2020, hindi bababa sa limang Iranian researcher na may kaugnayan sa mga nuclear o missile na programa ang napatay sa mga kahina-hinalang pambobomba at pamamaril. Mariing kinondena ng gobyerno ng Iran ang mga pag-atakeng ito, at sinabi ng commander ng Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC) na si Hossein Salami na tinawag ang mga salarin na "mga walang puso't isipang kaaway" at nangako ng matinding paghihiganti. Ngunit sa halip na paghihiganti, lalo lamang humigpit ang pagkontrol sa programang pangsandatahan ng Iran.

Noong Hunyo 2025, nagsagawa ang mga puwersang Israeli ng tinawag nilang Operasyon Narnia, na pumatay ng siyam na senior na nuclear scientist ng Iran sa magkakaugnay na mga pag-atake. Kabilang sa mga ito sina Fereydoun Abbasi at Mohammad Mehdi Tehranchi, mga pangunahing scientist sa pag-unlad ng armas nukleyar ng Iran. Ayon sa ulat, ang kanilang pagkamatay ay nagpabagal sa programa ng maraming taon.

Si Salami mismo ay napatay noong Hunyo sa Tehran sa isang air strike ng Israel.

Tumitinding pressure sa loob ng bansa

Inihayag ng mga opisyal ng Iran ang mga pamamaslang bilang mga gawain ng pagkamartir at paglaban, ngunit sa loob at labas ng bansa, lalo lamang nahaharap sa lumalalang walang katatagan ang programa.

Sa buong Russia, ang mga missile at aerospace scientist ay nahaharap sa katulad na kapalaran—bagamat mula sa ibang mga kalaban. Noong nakaraang Disyembre, isang bomba sa electric scooter ang pumatay kay Lt. Gen. Igor Kirillov, kumander ng Radiological, Chemical and Biological Defense Forces ng Russia, sa Moscow—isang operasyon na malawakang iniuugnay sa Security Service of Ukraine (SBU).

Ilang araw bago nito, ang siyentipiko ng missile na si Mikhail Shatsky, na kilala sa pag-upgrade ng mga cruise missile tulad ng Kh-59, ay binaril at napatay malapit sa Moscow, isa pang insidente na iniulat na may kaugnayan sa intelihensiya ng Ukraine.

Samantala, tumitindi ang pressure sa loob ng bansa. Kasunod ng mga pagkatalo at kabiguan sa larangan ng digmaan ng Russia sa Ukraine, inaresto ng mga pulis ng Russia ang mga nangungunang aerospace researcher gaya nina Valery Zvegintsev, Anatoly Maslov, at Alexander Shiplyuk dahil sa kasong pagtataksil.

Ngayon, inaakusahan sila ng Kremlin ng pagpapahina sa programa ng hypersonic missile ng estado. Ang lumalaking paranoia nito ay ginagawang kahina-hinala ang paggalang sa kadalubhasaan, na nagtutulak sa maraming siyentipiko na mapilitang ipatapon sa ibang bansa o makulong.

Sama-sama, ipinapakita ng mga pangyayaring ito ang isang nakapanghihilakbot na katotohanan: ang mga missile at nuclear program na suportado ng estado sa Russia at Iran—na dati’y mga simbolo ng karangalan at siyensya—ay naging mapanganib na landas kung saan ang "scholastic decapitation" ay nagsasayang o pumapatay ng talento.

Ang mga pamamaslang na isinasagawa ng intelligence mula sa labas at ang mga paglilinis sa loob ng bansa ay nagpapahina sa mga komunidad na ito, pumipigil sa bagong henerasyon ng mga siyentipiko na lumahok, habang nalalagay sa panganib ang mga nananatili.

Para sa mga kasalukuyang estudyante at dating kalahok sa mga programang ito, hindi pa kailanman naging ganito kataas ang panganib.

Sa susunod na artikulo sa seryeng ito, higit pang tatalakayin ng Global Watch kung paanong ang Russian brain drain at mga kampanya ng pamamaslang ng Iran ay nagdudulot ng panganib sa paghahangad ng kaalaman at kakayahan sa nukleyar.